Cumhuriyet döneminin önemli bilim kadınlarından biri olan Arkeolog Halet Çambel (27 Ağustos 1916-12 Ocak 2014) 1916’da Almanya’da doğuyor. İlk eğitimini Almanya’da ve daha sonra İstanbul’da alıyor. Amerikan Kız Koleji’nde okuduğu yıllarda Fizik alanına ve Arkeoloji’ye ilgi duyuyor. Ve düzenlenen okul gezileriyle arkeolojik alanları geziyor.
Lise eğitimini tamamladıktan sonra Fransız Hükümetinin burs desteğiyle Paris’te Sorbonne Üniversitesi’nde üç yıllık bir Arkeoloji eğitimi alıyor. Aynı zamanda eskrim ve binicilik sporlarıyla da ilgileniyor. Ve olimpiyatlarda Türkiye’yi temsil eden ilk kadın milli sporcu oluyor.Avrupa’da bulunduğu yıllarda İtalyanca, Fransızca, Almanca ve İngilizce’yi ileri seviyede öğreniyor ve Hititçe, ve İbranice öğreniyor. Sorbonne Üniversitesi’nde eğitimini tamamladıktan sonra doktora çalışmalarına da başlıyor. Ve bu sırada Türkiye’de bir kazıya katılmak için ülkesine dönüyor.
İkinci Dünya Savaşı sebebiyle Paris’e dönmüyor ve Türkiye’de Arkeoloji alanında saha çalışmalarına katılmaya başlıyor. O dönem İstanbul Üniversitesi’nde bulunan, eğitimler veren yabancı hocalara asistanlık yapıyor. Bilimsel çalışmalarına devam ederken 1945’te Doktora çalışması için Hashöyük’te kazılara katılıyor. Geçmişi Asur-Hitit’e dayanan Karatepe’yi keşfediyor. Ve Türkiye’nin İlk Açık Hava Müzesi’nin kurulmasına öncülük ediyor.
Halet Çambel, Karatepe’de bulunduğu sırada halkla iç içe olmuş. Bu halka iç içe olması aslında onun nasıl bir anlayışa sahip bir bilim insanı olduğunu gösteriyor. Buna ek olarak, ilkelerini herkesin anlayabileceği şekilde çalışmalar yapmış olduğunu görüyoruz. Yani Halet Çambel, araştırma yaptığı bölgelerle bütünleşen bir insandı. Saha çalışmalarının yanısıra İstabul Üniversitesi’nde eğitim vererek Türkiye’de birçok Arkeolog yetiştiriyor. Aynı zamanda alanında birçok İngilizce, Türkçe eser yazıyor.
İstanbul Üniversitesi’nden ayrıldıktan sonra Halet Çambel Almanya’ya gidiyor. Ve orada çalışmalarına devam ediyor. Ancak Türkiye’ye tekrar döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Prehistorya bölümünü kuruyor.
O dönem Türkiye Bilimler Akademisi’nin, belirli bir yaşa gelmiş, bilime hizmet vermiş önemli bilim insanlarından oluşan Şeref Üyeliği oluşuyor. 1995’te de Halet Çambel’e Şeref Üyeliği ünvanı veriliyor. Aynı zamanda birçok ödül de alıyor. Hizmet Ödülü, Mirasa Katkı Ödülü gibi birçok ödül alıyor. 2010 yılında da T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Kültür-Sanat Büyük Ödülü alıyor. Ve Alman Arkeoloji Enstitüsü’nde de Asli Üye olarak geçiyor.
Yapmış olduğu çalışmalarla Cumhuriyet bilimi tarihinde önemli bir bilim insanı Halet Çambel, saha çalışmalarıyla birlikte bilimde kadınların varlığına güzel bir örnek. Tekrardan, “meçhulü aramaktan heyecan duyan bilim kadınlarına…”
İstanbul Kadın Müzesi’nin sitesinde yaptığı çalışmalar ve hakkında yazılmış yazılara dair detaylı bilgiler bulunuyor: http://www.istanbulkadinmuzesi.org/halet-cambel#tn1
İlk Yorumu Siz Yapın